دعوای ابطال سند انتقال اجرایی ثبتی توسط اشخاصی مطرح می شود که نسبت به انتقال سند اجرایی معترض باشند.فلذا با طرح این دعوا خواستار ابطال انتقال سند اجرایی ثبتی می باشند. دعوای مذبور بایستی به دستور دادگاهی باشد که دستور اجرا را صادر نموده است. پیش از ورود به بحث لازم است که با انتقال سند اجرایی ثبتی و مراحل آن آشنا شوید.
منظور از سند انتقال اجرایی چیست ؟
سند انتقال به طور کلی به سند رسمی یا عادی گفته می شود که بر اساس آن مالی از شخصی به شخص دیگر منتقل گردد.اما سند انتقال اجرایی ثبتی ،سندی رسمی است و دستور آن از طریق اداره اجرای مفاد اسناد رسمی تنظیم می گردد.برای مثال سند انتقال اجرایی مال مورد مزایده که دستور آن از طریق اداره اجرای مفاد اسناد رسمی تنظیم و به دفترخانه ای که سند رهنی را تنظیم نموده ، ارسال می شود و دستور داده می شود که پلاک ثبتی با قیمت تعیین شده در مورد مزایده به بانکی که ملک را در رهن دارد به عنوان طلب اش داده شود و دفترخانه به تنظیم سند رسمی اقدام می نماید و سند منتقل می گردد. ماهیت حقوقی سند مذکور می تواند عقود بیع، اجاره یا هبه و .. باشد که با درخواست صدور اجرایی، آغاز و با تنظیم سند انتقال اجرایی پایان می یابد.سند انتقال اجرایی ممکن است در نتیجه عملیات اجرایی منوط به اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا و یا عملیات اجرایی منوط به اجرای احکام دادگستری یا سایر نظام های اجرایی خاص (مانند اجرائیه های صادر از سوی سازمان مالیاتی کشور) تنظیم گردند.
چگونگی ابطال سند انتقال اجرایی که در راستای قانون اجرای احکام تنظیم شده است
برای ابطال سند انتقال اجرایی ابتدائا میبایست عملیات اجرایی (که در نتیجه آن سند انتقال اجرایی تنظیم می گردد)باطل گردد . که در نتیجه موارد ذیل صورت می گیرد:
- هرگاه حکم اجرا شده ،بر اساس فسخ یا نقض حکم (مانند مواردی که پس از اجرای حکم غیابی ، حکم بر اساس واخواهی شخص نقض می گردد )یا اعاده دادرسی باطل شود.
- چنانچه در نتیجه شکایت شخص ثالث نسبت به مال موضوع اجرا ، حکم قطعی به ابطال عملیات اجرایی صادر شود.
- هرگاه در صدور اجرائیه اشتباهی صورت گرفته باشد، در این صورت اجرائیه حسب مورد اصلاح یا ابطال یا عملیات اجرایی لغو و دستور استرداد مال مورد اجرا صادر می گردد.
در موارد ذکر شده چنانچه پس از انتقال اجرایی، مالی به موجب سند رسمی دیگری انتقال یافته یا نسبت به آن وام سند رهنی تنظیم شده باشد.برای ابطال آن ها باید دادخواست تنظیم نمود.
مراحل تنظیم سند انتقال اجرایی اموال منقول
طبق ماده ۱۳۹آئین نامه اجرای اسناد رسمی ،اموال منقول پس از وصول حق الاجرا وحق مزایده تحویل خریدار میشود.تحویل بلافاصله در جلسه مزایده صورت میگیرد. یک نسخه از صورت مجلس مزایده به خریدار تسلیم میشود. در صورتی که قانونا سند انتقال اجرایی برای مال منقول لازم باشد پیش نویس سند انتقال تهیه میشود.
مراحل تنظیم سند انتقال اجرایی اموال غیر منقول
در مورد مال غیر منقول طبق ماده ۱۴۰ آئین نامه، مراحل متفاوت است.
- پس از مزایده باید ظرف ۴۸ ساعت پرونده فهرست و منگنه شود.سپس پیوست گزارش برای صدور سند انتقال نزد رئیس ثبت فرستاده می شود.
- چنانچه مال مورد مزایده خریدار پیدا کند، خریدار مبلغ مورد مزایده را به حساب ثبت واریز میکند.
- از محل واریزی خریدار، طلب بستانکار پرداخت و بقیه به مالک مال مورد مزایده مسترد میشود.
- چنانچه مال مورد مزایده خریدار پیدا نکند طبق مقررات به بستانکار واگذار میشود و پس از تهیه و صدور پیش نویس سند انتقال به دفترخانه ارسال می شود.
- سپس تشریفات و مراحل اداری ثبت سند در دفترخانه شروع می شود. برای ثبت سند انتقال اجرایی در دفترخانه، استعلامات متعدد از دفترخانه صادر میشود. جهت ثبت سند پاسخ استعلامات از ادارات و ارگان های ذی ربط لازم میباشد.
نحوه ابطال سند انتقال اجرایی ثبتی از طریق ثبت
طبق ماده ۱۷۲ آئین نامه پس از تنظیم و امضاء صورت مجلس مزایده شکایت از عمل اجرا مسموع نمیباشد.در صورت تشخیص رئیس ثبت محل مبنی بر مخالف قانون بودن عمل اجرا ،رای بر تجدید عمل اجرایی میدهد. شکایت می بایست قبل از تنظیم سند و امضا سند انتقال یا تحویل مال باشد.رای صادره برابر ماده ۱۶۹ این آئین نامه قابل شکایت و رسیدگی در هیئت نظارت است.
هیئت نظارت به موضوع رسیدگی و رای صادر می کند .طبق تبصره ۵ ماده ۲۵رای هیئت نظارت برای اطلاع ذی نفع به مدت ۲۰روز درتابلوی اعلانات ثبت محل الصاق میشود.چنانچه قبل از اجرای رای شکایتی از ناحیه ذی نفع واصل شود اجرای رای متوقف میشود. پس از وصول شکایت، رسیدگی و تعیین تکلیف با شورای عالی ثبت است.
آرای شورای عالی ثبت به منظور ایجاد وحدت رویه هیئت های نظارت حکم قانون را دارد و لازم الاتباع است.
نحوه ابطال سند انتقال اجرایی از طریق مراجع قضایی
چنانچه عملیات اجرایی خاتمه یافته باشد رسیدگی به اعتراض نسبت به سند انتقال اجرایی در صلاحیت مراجع قضایی است. اشخاص می توانند اعتراض خود را تحت عنوان دعوای ابطال سند انتقال اجرایی ثبتی مطرح نمایند.
دادگاه محلی که دستور اجرا در حوزه آن صادر شده صالح رسیدگی به دعوای ابطال سند انتقال اجرا می باشد.
خواهان دعوا می تواند همزمان دعوای ابطال اجرائیه و درخواست توقیف عملیات اجرایی را نیز مطرح نماید.دعوای مذبور از جمله دعاوی مالی میباشد.میتوان خواسته را به میزان 201/000/000 ریال مقوم(قیمت گذاری) نمود.قاضی به دعوای خواهان طبق دلایل و مدارک استنادی رسیدگی می نماید.در صورت احراز اظهارات خواهان رای بر ابطال عملیات اجرایی و ابطال سند انتقال اجرایی ثبتی صادر می نماید.
هزینه دادرسی در دعاوی ابطال سند انتقال اجرایی ثبت
ابطال سند انتقال اجرایی یک نوع دعوای مالی است و در دعاوی مالی هزینه دادرسی بر مبنای تقویم (تعیین قیمت خواسته)خواهان در دادخواست دریافت می گردد. بنابراین در اینجا هزینه دادرسی دعاوی مالی را به شرح ذیل بیان مینماییم .
- هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله بدوی تا مبلغ 200 میلیون ریال ، 2.5 درصد ارزش خواسته می باشد.
- هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله بدوی بیش از مبلغ 200 میلیون ریال ، 3.5 درصد ارزش خواسته می باشد.
- هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله تجدید نظر و واخواهی ، 4.5 درصد محکوم به می باشد.
- هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله فرجام خواهی و اعاده دادرسی و اعتراض ثالث ،5.5 درصد ارزش خواسته می باشد.
چنانچه قیمت خواسته در دعاوی مالی در موقع تقدیم دادخواست تعیین نشده باشد ،هزینه دادرسی آن 1/500/000 ریال می باشد.